حدیث در مورد حکومت

بسم الله الرحمن الرحیم

مجموعه ای از احادیث ائمه اطهار با موضوع حکومت و حکومت داری در اینجا گردآوری شده است.

امام علی علیه السلام :

قُلوبُ الرَّعِیَّهِ خَزائِنُ راعیها فَما اَودَعَها مِن عَدلٍ اَو جَورٍ وَجَدَهُ؛

دلهای مردم صندوقچه های حاکم است، پس آنچه از عدالت و یا ظلم در آنها بگذارد، همان را خواهد دید.

تصنیف غرر الحکم و درر الکلم ص 346 ، ح 7982

# حدیث با موضوع حکومت

امام علی علیه السلام :

اسْتَعْمِلِ الْعَدْلَ وَ احْذَرِ الْعَسْفَ وَ الْحَیْفَ فَإِنَّ الْعَسْفَ یَعُودُ بِالْجَلَاءِ وَ الْحَیْفَ یَدْعُو إِلَی السَّیْف

عدالت را اجرا کن و از زورگویی و ستمگری بپرهیز زیرا زورگویی مردم را به ترک از وطن وامی دارد، و ستم آنان را به قیام مسلّحانه می کشاند.

نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 559 ، ح 476

امام علی علیه السلام :

مَن عَمِلَ بِالعَدلِ حَصَّنَ
اللّه ُ مُلکَهُ؛

امام علی علیه السلام : هر کس به عدالت رفتار کند، خداوند حکومتش را حفظ خواهد کرد.

تصنیف غرر الحکم و درر الکلم ص340 ، ح 7775

امام علی علیه السلام :

خَیرُ المُلوکِ مَن اَماتَ الجَورَ وَ اَحیَی العَدلَ؛

بهترین فرمانروا کسی است که ظلم را از بین ببرد و عدل را زنده کند.

شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غررالحکم ج3، ص 431، ح 5005

لقمان حکیم علیه السلام :

یا بُنَیَّ ... إِذَا دَعَتْکَ الْقُدْرَهُ عَلَی ظُلْمِ مَنْ هُوَ دُونَکَ فَاذْکُرْ قُدْرَهَ اللَّهِ عَلَیْک

فرزندم ... هرگاه قدرت، تو را به ظلم بر زیردستت فرا خواند، قدرت خدا را بر خودت به یادآور.

ارشاد القلوب (دیلمی) ج1، ص 73

امام علی علیه السلام :

مَن نَصَبَ نَفسَهُ لِلنّاسِ اِماما فَلیَبدَأ [فعلیه أن یبدأ] بِتَعلیمِ نَفسِهِ قَبلَ تَعلیمِ غَیرِهِ وَلیَکُن تَدیبُهُ بِسیرَتِهِ قَبلَ تَدیبِهِ بِلِسانِهِ وَ مُعَلِّمُ نَفسِهِ وَ مُؤَدِّبُها اَحَقُّ بِالاجلالِ مِن مُعَلِّمِ النّاسِ و مُؤَدِّبِهِم؛

کسی که خود را پیشوای مردم قرار داده، باید پیش از آموزش دیگران، خود را آموزش دهد و پیش از آن که دیگران را با زبان، ادب بیاموزد، باکردارش ادب آموزد و البته آموزش دهنده و ادب آموز خود بیش از آموزگار و ادب آموز مردم، شایسته تجلیل است.

منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه (خوئی) ج 21، ص 107

امام علی علیه السلام :

تِسْعَهُ أَشْیَاءَ قَبِیحَهٌ وَ هِیَ مِنْ تِسْعَهِ أَنْفُسٍ أَقْبَحُ مِنْهَا مِنْ غَیْرِهِمْ ضِیقُ الذَّرْعِ مِنَ الْمُلُوکِ وَ الْبُخْلُ مِنَ الْأَغْنِیَاءِ وَ سُرْعَهُ الْغَضَبِ مِنَ الْعُلَمَاءِ وَ الصِّبَا مِنَ الْکُهُولِ وَ الْقَطِیعَهُ مِنَ الرُّءُوسِ وَ الْکَذِبُ مِنَ الْقُضَاهِ وَ الزَّمَانَهُ مِنَ الْأَطِبَّاءِ وَ الْبَذَاءُ مِنَ النِّسَاءِ وَ الطَّیْشُ مِنْ
ذَوِی السُّلْطَان

نُه چیز زشت است، اما از نه گروه زشت تر: درماندگی و ناتوانی از دولتمردان؛ بخل از ثروتمندان؛ زود خشمی از دانشمندان؛ حرکات بچگانه از میانسالان؛ جدایی حاکمان از مردم؛ دروغ از قاضیان؛ بیماری کهنه از پزشکان؛ بدزبانی از زنان و سختگیری و ستمگری از سلاطین.

دعائم الإسلام ج 1، ص 83

پیامبر صلی الله علیه و آله :

اَلْعَدْلُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی الاُمَراءِ اَحْسَنُ، وَ السَّخاءُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی الاَغْنیاءِ اَحْسَنُ، اَلْوَرَعُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی الْعُلَماءِ اَحْسَنُ، اَلصَّبْرُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی الْفُقَراءِ اَحْسَنُ، اَلتَّوبَهُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی الشَّبابِ اَحْسَنُ، اَلْحَیاءُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی النِّساءِ اَحْسَنُ؛

عدالت نیکو است اما از دولتمردان نیکوتر، سخاوت نیکو است اما از ثروتمندان نیکوتر؛ تقوا نیکو است اما از علما نیکوتر؛ صبر نیکو است اما از فقرا نیکوتر، توبه نیکو است اما از جوانان نیکوتر و حیا نیکو است اما از زنان نیکوتر.

نهج الفصاحه ص578 ، ح 2006

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله: کَما تَکُونُوا یوَّلی عَلَیکُم.

هر طور باشید همانگونه بر شما حکومت می شود.

نهج الفصاحه ص 616 ، ح 2182

امام علی علیه السلام: قُمْ عَنْ مَجْلِسِکَ لِأَبِیکَ وَ مُعَلِّمِکَ وَ إِنْ [لَوْ] کُنْتَ اَمیراً؛

به احترام پدر و معلمت از جای برخیز هرچند فرمان روا باشی.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 435 ، ح 9970

امام علی علیه السلام:

الجُنودُ عِزُّ الدِّینِ و حُصُونُ الوُلاهِ.

سربازان، مایه عزّت دین و دژهای والیان اند.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 333 ، ح 7671

امام علی علیه السلام :

اِنَّ اللّه َ عَزَّ وَ جَلَّ فَرَضَ عَلی اَئِمَّهِ العَدلِ اَن یُقَدِّروا اَنفُسَهُم بِضَعَفَهِ النّاسِ کَیلا یَتَبَیَّغَ بِالفَقیرِ فَقرُهُ؛

خداوند عزوجل بر پیشوایان عادل واجب کرده که سطح زندگی خود را با مردم ناتوان برابر کنند تا فقیر را، فقرش برآشفته نکند.

کافی(ط-الاسلامیه) ج 1 ، ص 411

امام صادق علیه السلام:

لا تُش-اوِر اَحمَق وَ لا تَستَعِنَّ بَکَذّابٍ وَ لا تَثق بِمَوَدَهِ مُلُوک؛

با احمق مشورت نکن و از دروغگو یاری مجو و به دوستی زمامداران اعتماد مکن.

بحار الانوار(ط-بیروت) ج 75 ، ص 230