حدیث در مورد قرض

بسم الله الرحمن الرحیم

مجموعه ای از احادیث ائمه اطهار با موضوع قرض در این صفحه قرار داده شده است.

امام صادق علیه السلام :

لَا خَیْرَ فِیمَنْ لَا یُحِبُّ جَمْعَ الْمَالِ مِنْ حَلَالٍ فَیَکُفَّ بِهِ وَجْهَهُ وَ یَقْضِیَ بِهِ دَیْنَه

خیری در آن کس نیست که دوست ندارد از راه حلال مالی بدست آورد که آبرویش را حفظ و قرضش را با آن ادا نماید.

من لا یحضره الفقیه ج 3، ص 166 ، ح3615

پیامبر صلی الله و علیه و آله و سلم :

إِنَّ اللّه َ تَعالی مَعَ الدّائِنِ حَتّی یَقْضیَ دَیْنَهُ مالَمْ یَکُنْ دَیْنُهُ فیما یَکْرَهُ اللّه ُ؛

خداوند یار قرض دار است تا قرض خود را بپردازد به شرط آن که قرض وی بر خلاف رضای خدا نباشد.

نهج الفصاحه ص303، ح 733 (شبیه این حدیث در بحارالانوار(ط-بیروت) ج100 ، ص143 ، ح14

# حدیث با موضوع قرض دادن

پیامبر صلی الله و علیه و آله و سلم :

مَنْ أَقْرَضَ مَلْهوفا فَأَحْسَنَ طِلْبَتَهُ اسْتَأْنَفَ الْعَمَلَ وَ أَعْطاهُ اللّه بِکُلِّ دِرْهَمٍ أَلْفَ قِنْطارٍ مِنَ الْجَنَّهِ؛

هر کس به گرفتار و درمانده ای قرض بدهد و در پس گرفتن آن خوشرفتاری کند [گناهانش پاک شده] اعمالش را دوباره شروع می کند و خداوند
در برابر هر درهم، هزار قنطار (ثروتی فراوان) در بهشت به او عطا کند.

ثواب الاعمال و عقاب الاعمال ص 289

پیامبر صلی الله و علیه و آله و سلم :

مَنِ احْتاجَ إِلَیْهِ أَخوهُ الْمُسْلِمُ فی قَرْضٍ وَ هُوَ یَقْدِرُ عَلَیْهِ فَلَمْ یَفْعَلْ حَرَّمَ اللّه عَلَیْهِ ریحَ الْجَنَّهِ؛

کسی که برادر مسلمانش در قرضی به او نیاز پیدا کند و او بتواند قرض بدهد و چنین نکند، خداوند بوی بهشت را بر او حرام می کند.

امالی (صدوق) ص 430 - من لا یحضر الفقیه ج4 ، ص15

امام رضا علیه السلام :

اِعْلَمْ أَنَّه مَنِ اسْتَدانَ دَیْنا وَ نَوی قَضاءَهُ، فَهُوَ فی أَمانِ اللّه حَتّی یَقْضیَهُ، فَإنْ لَمْ یَنْوِ قَضاءَهُ فَهُوَ سارِقٌ؛

کسی که قرض بگیرد در صورتی که تصمیم داشته باشد آن را پس دهد در امان خداست تا آن را اداء کند ولی اگر تصمیم نداشته باشد آن را به صاحبش برگرداند، دزد محسوب می شود.

فقه الرضا ص 268

پیامبر صلی الله و علیه و آله و سلم :

أَقِلَّ مِنَ
الدَّیْنِ تَعِشْ حُرّا؛

قرض کمتر گیر تا آزاد باشی.

نهج الفصاحه ص235، ح 432

امام صادق علیه السلام :

لاِنْ اُقْرِضَ قَرْضا اَحَبُّ اِلَیَّ مِنْ اَنْ اَصِلَ بِمِثْلِهِ؛

مالی را قرض بدهم، بیشتر دوست دارم تا آن را ببخشم.

بحارالانور(ط-بیروت) ج 100، ص 139، ح 5

امام صادق علیه السلام :

عَنْ اَبی موسی، قالَ: قُلْتُ لاَبی عَبْدِاللّه علیه السلام : جُعِلْتُ فِداکَ یَسْتَقْرِضُ الرَّجُلُ وَ یَحِجُّ؟ قالَ: نَعَمْ، قُلْتُ: یَسْتَقْرِضُ وَ یَتَزَوَّجُ؟ قالَ: نَعَمْ، اِنَّهُ یَنْتَظِرُ رِزْقَ اللّه غُدْوَهً وَ عَشیَّهً؛

ابو موسی می گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: فدایت شوم، آیا مرد، می تواند قرض بگیرد و حج برود؟ فرمودند: بله، عرض کردم: آیا می تواند قرض بگیرد و ازدواج کند؟ فرمودند: بله، قرض کند و ازدواج نماید و شب و روز منتظر روزی خدا باشد.

من لا یحضر الفقیه ج3 ، ص182 و ص183 ،ح3685

امام صادق علیه السلام :

فَاِنْ اَعْطاهُ اَکْثَرَ مِمّا اَخَذَهُ بلا شَرْطٍ بَیْنَهُما فَهُوَ مُباحٌ لَهُ، وَ لَیْسَ لَهُ عِنْدَ اللّه ثَوابٌ فیما اَقْرَضَهُ؛

اگر قرض گیرنده بدون قرار قبلی، سودی به قرض دهنده بدهد مُباح است، ولی آن قرض دهنده پاداشی از خدا نخواهد گرفت.

وسایل الشیعه ج18 ، ص161 ، ح23389 شبیه این حدیث در تفسیر القمی ج 2 ، ص159 - بحارالانوار(ط-بیروت) ج 100، ص 157، ح 1

# حدیث درباره قرض دادن

امام علی علیه السلام :

وَ اغْتَنِمْ مَنِ اسْتَقْرَضَکَ فی حالِ غِناکَ لِیَجْعَلَ قَضاءَهُ لَکَ فی یَوْمِ عُسْرَتِکَ؛

غنیمت بدان کسی را که در زمان توانگریت از تو قرض بخواهد تا در روز تنگدستی ات (قیامت) بپردازد.

نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 398 ، از نامه 31

امام علی علیه السلام :

اِیّاکُمْ وَ الدَّیْنَ فَاِنَّهُ مَذَلَّهٌ بِالنَّهارِ، وَ مَهَمَّهٌ بِاللَّیلِ وَ قَضاءٌ فِی الدُّنْیا وَ قَضاءٌ فِی الآْخِرَهِ؛

زیر بار بدهی نروید زیرا بدهکاری خواری روز و اندوه شب است و در دنیا و آخرت باز پرداختی دارد.

کافی(ط-الاسلامیه) ج 5، ص 95، ح 11

امام علی علیه السلام :

اَلدَّیْنُ رِقٌّ فَلا تَبْذُلْ رِقَّکَ لِمَنْ لا یَعْرِفُ حَقَّکَ؛

بدهی (نوعی) بندگی است، پس زمام اختیار خود را به کسی که حق تو را نمی شناسد مسپار (کنایه از این است که از هر کس قرض نگیر).

شرح نهج البلاغه (ابن ابی الحدید)ج20،ص306،ح503

امام علی علیه السلام :

وَ اغْتَنِمْ مَنِ اسْتَقْرَضَکَ فی حالِ غِناکَ لِیَجْعَلَ قَضاءَهُ لَکَ فی یَوْمِ عُسْرَتِکَ؛

غنیمت بدان کسی را که در زمان توانگریت از تو قرض بخواهد تا در روز تنگدستی ات (قیامت) بپردازد.

نهج البلاغه(صبحی صالح) ص398 ، از نامه 31

امام کاظم علیه السلام :

عَنْ عَلیِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ اَخیهِ موسَی بْنِ جَعْفَرٍ علیه
السلام قالَ: وَ سَاَلْتُهُ عَنْ رَجُلٍ اَعْطی رَجُلاً مِاَئهَ دِرْهَمٍ عَلی اَنْ یُعْطیَهُ خَمْسَهَ دَراهِمَ اَوْ اَقَلَّ اَوْ اَکْثَرَ قالَ: هذَا الرِّبَا الْمَحْضُ؛

علی بن جعفر می گوید: از برادرم امام کاظم علیه السلام در مورد مردی که صد درهم قرض به دیگری داد به این شرط که پنج درهم یا کمتر یا بیشتر (اضافه)به او بدهد پرسیدم؟ فرمودند: این عمل ربای محض است.

وسائل الشیعه ج 18، ص 359، ح 23847

امام صادق علیه السلام:

ثَلاثٌ ت-ُورِثُ المَحَبَّه: الدَینُ وَ التَّواضُعُ وَ البَذلُ؛

سه چیز است که محبت آورد: قرض دادن و فروتنی و بخشش.

تحف العقول ص 316

امام حسین سلام الله علیه :

لا تَرفَعْ حاجَتَکَ إلّا إلی أحَدِ ثَلاثَهٍ: إلی ذی دینٍ أو مُرُوَّهٍ أو حَسَبٍ

جز به نزد یکی از این سه کس حاجت مبر: دیندار یا صاحب مروّت یا دارای اصالت خانوادگی

تحف العقول ص247

رسول اکرم صلی الله علیه و آله :

اَلدَّیْنُ دَیْنانِ: فَمَنْ ماتَ وَ هُوَ یَنْوی قَضاءَهُ
فَاَنَا وَلیُّهُ وَ مَنْ ماتَ و َلا یَنْوی قَضاءَهُ فَذاکَ الَّذی یُؤْخَذُ مِنْ حَسَناتِهِ لَیْسَ یَوْمَئِذ ٍدینار ٌو َلا دِرْهَمٌ؛

قرض بر دو نوع است: هر کس از دنیا برود و قصد داشته باشد که قرض خود را بپردازد من سرپرست او خواهم بود و هر کس از دنیا برود و قصد داشته باشد که قرض خود را نپردازد، در مقابل آن از اعمال نیک او بر می دارند، زیرا در آن روز دینار و درهمی نیست.

نهج الفصاحه ص490، ح 1609

پیامبر صلی الله و علیه و آله و سلم :

مَنْ أَخَذَ أَمْوالَ النّاسِ یُریدُ أَداءَها أَدَّی اللّه ُ عَنْهُ وَ مَنْ أَخَذَها یُریدُ إِتْلافَها اَتْلَفَهُ اللّه ُ؛

هر کس اموال مردم را بگیرد و قصد پرداخت آن را داشته باشد خداوند آن را بپردازد (او را یاری می کند) و هر کس اموال مردم را بگیرد و قصد تلف کردن داشته باشد خداوند آن را تلف کند.

نهج الفصاحه ص762 ، ح 2979

پیامبر صلی الله و علیه و آله و سلم :

کَما لا یَحِلُ لِغَریمِکَ أَنْ یَمْطُلَکَ و َهُوَ مُؤْسِر ٌفَکَذلِکَ لا یَحِلُّ لَکَ أَنْ تَعْسِرَهُ إِذا عَلِمْتَ أَنَّهُ مُعْسِرٌ؛

همانطور که برای آن کسی که از تو قرض گرفته جایز نیست که اداء آن را به تأخیر بیندازد، پس برای تو هم جایز نخواهد بود که با این که می دانی او تنگدست است از او مطالبه کنی.

تهذیب الأحکام (تحقیق خرسان) ج 6، ص 193 ، ح418 - مجموعه ورام ج2 ، ص265

پیامبر صلی الله و علیه و آله و سلم :

اَلصَّدَقَهُ بِعَشرَهٍ وَ القَرضُ بِثَمانِیَهَ عَشرَ وَ صِلَهُ الاِخوانِ بِعِشرینَ وَ صِلَهُ الرَّحِمِ بِاَربَعَهٍ وَ عِشرینَ؛

صدقه دادن، ده حسنه، قرض دادن، هجده حسنه، رابطه با برادران [دینی]، بیست حسنه و صله رحم، بیست و چهار حسنه دارد.

کافی(ط-الاسلامیه) ج4، ص10

امام علی علیه السلام :

کَثْرَهُ الدَّیْنِ تُصَیِّرُ الصّادِقَ کاذِبا وَ المُنْجِزَ مُخْلِفا؛

بدهی بسیار، راستگو را دروغگو و خوش قول را بدقول می گرداند.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص362 ، ح8214

پیامبر صلی الله و علیه و آله و سلم :

مَنْ أَرادَ ان تُسْتَجابُ دَعْوَتُهُ و َأَنْ تُکْشَفَ کُرْبَتُهُ فَلْیُفَرِّجْ عَنْ مُعْسِرٍ؛

هر کس می خواهد دعایش مستجاب و اندوهش برطرف شود، به تنگدست مهلت دهد.

نهج الفصاحه ص759 ، ح2961