حدیث در مورد فقر

بسم الله الرحمن الرحیم

مجموعه ای از احادیث ائمه اطهار با موضوع فقر در این صفحه قرار داده شده است.

# حدیث با موضوع فقر

امام صادق علیه السلام :

اِغسِلُوا اَیدیَکُم قَبلَ الطَّعامِ وَ بَعدَهُ فَاِنَّهُ یَنفِی الفَقرَ وَ یَزیدُ فِی العُمُرِ؛

دست هایتان را قبل و بعد از غذا خوردن بشویید، که فقر را می بَرَد و بر عمر می افزاید.

محاسن ص 425، ح 225

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم :

مَنِ اقْتَصَدَ اَغْناهُ اللّه ُ وَ مَنْ بَذَّرَ اَفْقَرَهُ اللّه ُ وَ مَنْ تَواضَعَ رَفَعَهُ اللّه ُ وَ مَنْ تَجَبَّرَ قَصَمَهُ اللّه ُ؛

هر کس میانه روی کند، خداوند بی نیازش سازد و هر کس ریخت و پاش نماید، خداوند فقیرش کند، هر کس فروتنی پیشه کند، خداوند بلندش نماید و هر کس بزرگی کند، خداوند خُردش نماید.

نهج الفصاحه ص 755 ، ح 2939

امام باقر علیه السلام:

اَلبِرُّ وَ الصَّدَقَهُ یَنفیانِ الفَقرَ وَ یَزیدانِ فِی العُمرِ وَ یَدفَعانِ عَن صاحِبِهِما سَبعینَ میتَهَ سوءٍ ؛

کار خیر و صدقه، فقر را می بَرند، بر عمر می افزایند و هفتاد مرگ بد را از صاحب خود دور می کنند.

من لا یحضره الفقیه ج 2 ، ص 66 ، ح 1729

امام علی علیه السلام :

اَلامانَهُ تَجُرُّ الرِّزقَ، و َالخیانَهُ تَجُرُّ الفَقرَ؛

امانتداری روزی می آورد و خیانت در امانت فقر.

تحف العقول ص 221 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 75، ص 60، ح 138

# احادیث درباره فقر

امام صادق علیه السلام :

إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْجَمَالَ وَ التَّجَمُّلَ وَ یَکْرَهُ الْبُؤْسَ وَ التَّبَاؤُسَ فَإِنَّ اللَّهَ إِذَا أَنْعَمَ عَلَی عَبْدٍ نِعْمَهً أَحَبَّ أَنْ یَرَی عَلَیْهِ أَثَرَهَا قِیلَ کَیْفَ ذَلِکَ قَالَ یُنَظِّفُ ثَوْبَهُ وَ یُطَیِّبُ رِیحَهُ وَ یُجَصِّصُ دَارَهُ وَ یَکْنُسُ أَفْنِیَتَهُ حَتَّی إِنَّ السِّرَاجَ قَبْلَ مَغِیبِ الشَّمْسِ یَنْفِی الْفَقْرَ وَ یَزِیدُ فِی

الرِّزْقِ.

امام صادق علیه السلام : خداوند زیبایی و خودآرایی را دوست دارد و از فقر و تظاهر به فقر بیزار است. هرگاه خداوند
به بنده ای نعمتی بدهد، دوست دارد اثر آن را در او ببیند. عرض شد: چگونه؟ فرمودند: لباس تمیز بپوشد، خود را خوشبو کند، خانه اش را گچکاری کند، جلوی در حیاط خود را جاروکند، حتی روشن کردن چراغ قبل از غروب خورشید فقر را می برد و روزی را زیاد می کند.

وسایل الشیعه ج 5 ، ص 7 ، ح 5746

امام باقر علیه السلام:

کَنسُ البُیوتِ یَنفِی الفَقرَ؛

جارو کردن اتاق ها فقر را از بین می برد.

وسایل الشیعه ج 5 ، ص 317 ، ح 6658

رسول خدا صلی الله علیه و آله:

اَلوُضوءُ قَبلَ الطَّعامِ یَنفِی الفَقرَ، وَ بَعدَهُ یَنفِی الهَمَّ وَ یُصَحِّحُ البَصَرَ؛

شستن دست قبل از غذا، فقر را و پس از غذا، غم و اندوه را برطرف می کند و به چشم سلامتی می بخشد.

مکارم الاخلاق ص 139

امام صادق علیه السلام :

غَسلُ الرَّأسِ بِالخَطمیِّ اَمانٌ مِنَ الصُّداعِ وَ بَراءَهٌ مِنَ الفَقرِ وَ طَهورٌ لِلرَّأسِ مِنَ الحَزاز؛

شستن سر با خطمی، مایه ایمنی از سر درد، برکنار ماندن از فقر و پاکیزگی سر از شوره است.

ثواب الاعمال ص 19

# حدیث در مورد فقر در جامعه

امام صادق علیه السلام :

إِنَّ السَّرَفَ یورِثُ الفَقرَ و َإِنَّ القَصدَ یورِثُ الغِنی؛

اسراف باعث فقر و میانه روی موجب بی نیازی می شود .

کافی(ط-الاسلامیه)ج 4 ، ص 53 ، ح 8 - من لا یحضره الفقیه ج 3 ، ص 174 ،

ح 3659

امام صادق علیه السلام :

{قُلتُ لاَبی عَبدِ اللّه ِ علیه السلام} اُطعِمُ سائِلاً لا اَعرِفُهُ مُسلِما؟ فَقالَ: نَعَم اَعطِ مَن لا تَعرِفُهُ بِوِلایَهٍ وَ لا عَداوَهٍ لِلحَقِّ اِنَّ اللّه َ عَزَّ وَ جَلَّ یَقولُ: و قولوا لِلنّاسِ حُسنا» و لا تُطعِم مَن نَصَبَ لِشَیْ ءٍ مِنَ الحَقِّ اَو دَعا اِلی شَیْ ءٍ مِنَ الباطِلِ؛

{به امام صادق علیه السلام گفتم} آیا به فقیری که نمی دانم مسلمان است غذا بدهم؟ حضرت فرمود: آری، به کسی که نمی دانی دوست است یا دشمن حق، غذا بده؛ زیرا خداوند می فرماید: با مردم به نیکی سخن بگویید» ولی به کسی که با حق دشمنی می کند و یا به باطلی دعوت می کند غذا مده.

تهذیب الاحکام(تحقیق خرسان) ج 4 ، ص 107 ، ح 306 - کافی(ط-الاسلامیه) ج 4، ص 13 ، ح 1

امام علی علیه السلام :

اَلعَفافُ زِینَهُ الفَقرِ، وَ الشُّکرُ زِینَهُ الغِنَی.

خویشتن داری، زینت فقر است و سپاس گزاری زینت غنا و توانگری.

تحف العقول ص 90 - نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 479 ، ح 68

امام علی علیه السلام :

لا غِنَی کالعَقلِ، و لا فَقرَ کالجَهلِ، و لا میراثَ کالاَدَب و لا ظَهیرَ کالمُشاوَرَه؛

هیچ ثروتی چون عقل و هیچ فقری چون جهل و هیچ میراثی چون ادب و هیچ پشتیبانی چون مشورت نخواهد بود.

نهج البلاغه(صبحی صالح) ص 478 ، ح 54

امام علی علیه السلام :

اِنَّ اللّه َ عَز َّوَ جَلَّ
فَرَضَ عَلی اَئِمَّهِ الْعَدْلِ اَنْ یُقَدِّروا اَنْفُسَهُمْ بِضَعَفَهِ النّاسِ کَیْلا یَتَبَیَّغَ بِالْفَقیرِ فَقْرُهُ؛

خداوند عز و جل بر پیشوایان عادل واجب کرده که سطح زندگی خود را با مردم ناتوان برابر کنند تا فقیر را، فقرش برآشفته نکند.

کافی(ط-الاسلامیه) ج 1 ، ص 411 ، ح 3

امام موسی کاظم علیه السلام :

اَداءُ الاَمانَهِ و َالصِّدْقُ یَجْلِبانِ الرِّزْقَ، و َالْخیانَهُ و َالْکَذِبُ یَجْلِبانِ الفَقْرَ وَ النِّفاقَ؛

ادای امانت و راستگویی روزی را زیاد می کند و خیانت و دروغگویی باعث فقر و نفاق می شود.

تحف العقول ص 403 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج 75، ص 327 ، ح 4

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم :

اُمِرْتُ اَن آخُذَ الصَّدَقَهَ مِن اَغْنیاءِکُم فَاَرُدَّها فی فُقَراءِکُم؛

من مأمورم که صدقه (و زکات) را از ثروتمندانتان بگیرم و به فقرایتان بدهم.

مستدرک الوسائل و مستنبط المسایل ج 7، ص 105 ، ح 7762

طبرسی :

کانَ مِن افِعاْلِهِ صلی الله علیه و آله و سلم اِذا لَبِسَ الثَّوبَ الجَدیدَ حَمِدَ اللّه َ ثُمَّ یَدعو مِسکینا فَیُعطیهِ القَدیمَ، ثُمَّ یَقولُ: ما مِن مُسلِمٍ یَکسو مُسلِما مِن شَمْلِ ثیابِهِ - لا یَکْسوهُ
اِلاّ لِلّهِ عز َّوَ جَلَّ - الاّ کانَ فی ضَمانِ اللّه ِ عز َّوَ جَلَّ و حِرزِهِ و خَیْرِهِ و اَمانِهِ حَیّا و مَیّتا؛

هر وقت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم لباس جدیدی می پوشیدند، خداوند را سپاس می گفتند و سپس بینوایی را می خواستند و لباس قدیمشان را به او می دادند و می فرمودند: مسلمانی که فقط برای رضایت خداوند عز و جل، لباس کهنه خود را به مسلمان فقیری بدهد، تا هنگامی که لباس به تن آن فقیر است، در پناه و خیر و ضمانت خداوند است، چه زنده بماند و چه بمیرد.

مکارم الاخلاق ص 36

حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم :

اِتَّخِذُوا عِنْدَ الْفُقَراءِ اَیادی فَاِنَّ لَهُمْ دَوْلَهٌ یَوْمَ الْقیامَهِ؛

[با نیکی و کمک به نیازمندان] نزد آنان جایگاهی برای خود بیابید، که آنان روز قیامت مقام و منزلتی دارند.

نهج الفصاحه ص 160 ، ح 29

امام علی علیه السلام :

نَظِّفوا بُیوتَکُم مِن حَوکِ العَنکَبوتِ، فَإِنَّ تَرکَهُ فِی البَیتِ یورِثُ الفَقرَ؛

خانه های خود را از تار عنکبوت تمیز کنید، زیرا باقی گذاشتن آن در خانه، فقر می آورد.

وسائل الشیعه ج5، ص322، ح6674

پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم :

اَلْعَدْلُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی الاُمَراءِ اَحْسَنُ، وَ السَّخاءُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی الاَغْنیاءِ اَحْسَنُ، اَلْوَرَعُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی الْعُلَماءِ اَحْسَنُ، اَلصَّبْرُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی الْفُقَراءِ اَحْسَنُ، اَلتَّوبَهُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی الشَّبابِ اَحْسَنُ، اَلْحَیاءُ حَسَنٌ وَلکِنْ فِی النِّساءِ اَحْسَنُ؛

عدالت نیکو است اما از دولتمردان نیکوتر، سخاوت نیکو است اما از ثروتمندان نیکوتر؛ تقوا نیکو است اما از علما نیکوتر؛ صبر نیکو است اما از فقرا نیکوتر، توبه نیکو است اما از جوانان نیکوتر و حیا نیکو است اما از زنان نیکوتر.

نهج الفصاحه ص578 ، ح 2006

رسول خدا صلی الله علیه و آله:

لا فقرَ اَشدُّ مِنَ الجَهلِ ، لا مالَ اَعودُ مِن العَقلِ؛

هیچ تهیدستی سخت تر از نادانی و هیچ مالی سودمندتر از عقل نیست.

محاسن ص 17 ، ح 47 - کافی(ط-الاسلامیه) ج 1 ، ص 26 ، ح 26