حدیث در مورد مشورت
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
المشاوره حصن من النّدامه و أمن من الملامه؛
مشورت حصار ندامت است و ایمنی از ملامت.
نهج الفصاحه
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
امام سجاد (علیه السلام) فرمودند:
حَقُّ المُستَشیرِ إِن عَلِمتَ أَنَّ لَهُ رَیا أَشَرتَ عَلَیهِ وَإِن لَم تَعلَم أَرشَدتَهُ إِلی مَن یَعلَمُ؛
حقّ مشورت کننده این است، که اگر برای راهنمایی او نظر داری، راهنمائیش کنی و اگر اطلاعی نداشته باشی او را به کسی که (در آن زمینه) آگاهی دارد راهنمایی کنی.
(خصال، ص 570)
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
امام جواد (علیه السلام) فرمودند:
ثَلاثٌ مَن کُنَّ فِیهِ لَم یَندَم: تَرکُ العَجَله ، وَ المَشوِرَه ، وَ التَّوَکُلُ عَلَی اللهِ عِندَ العَزمِ؛
سه چیز است که هر کس آن را مراعات کند ، پشمیان نگردد : 1 - اجتناب از عجله ، 2 - مشورت کردن ، 3 - و توکل بر خدا در هنگام تصمیم گیری .
(مسند الامام الجواد، ص 247)
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
حدیث با موضوع مشورت
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
لا تُش-اوِر اَحمَق وَ لا تَستَعِنَّ بَکَذّابٍ وَ لا تَثق بِمَوَدَهِ مُلُوک؛
با احمق مشورت نکن و از دروغگو یاری مجو و به دوستی زمامداران اعتماد مکن.
(تحف العقول،ص316)
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
امام حسن (علیه السلام) فرمودند:
ما تَشاوَرَ قَومٌ إِلاّ هُدوا إِلی رُشدِهِم؛
هیچ ملّتی با هم مشورت نکردند مگر آن که راه درست خود را پیدا کردند.
(تحف العقول، ص 233)
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
مَن شاوَرَ ذَوِی العُقولِ استَضاءَ بِاَنوارِ العُقولِ؛
هر کس با عقلا مشورت کند، از نور عقل ها بهره می برد.
(غررالحکم، ح 8634)
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اِذَا احتَجتَ اِلَی المَشوَرَهِ فی اَمرٍ قَد طَرَاَ عَلَیکَ فَاستَبدِهِ بِبِدایَهِ الشُّبّانِ، فَاِنَّهُم اَحَدُّ اَذهانا وَ اَسرَعُ حَدسا، ثُمَّ رُدَّهُ بَعدَ ذالِکَ اِلی رَیِ الکُهولِ وَ الشُیوخِ لِیَستَعقِبوهُ وَ یُحسِنُوا، اَلختیارَ لَهُ، فَاِنَّ تَجرِبَتَهُم اَکثَرُ؛
هرگاه به مشورت نیازمند شدی، نخست به جوانان مراجعه نما، زیرا آنان ذهنی تیزتر و حدسی سریع تر دارند. سپس (نتیجه) آن را به نظر میان سالان و پیران برسان تا پیگیری نموده، عاقبت آن را بسنجند و راه بهتر را انتخاب کنند، چرا که تجربه آنان بیشتر است.
(شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ، ج 20، ص 337، ح 866)
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
مشاوره در احادیث
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
من أراد أمرا فشاور فیه امرءا مسلما وفّقه اللَّه لأرشد أموره؛
هر که اراده کاری کند و با مرد مسلمانی در باره آن مشورت کند خدایش به معقولترین کارها توفیق دهد.
نهج الفصاحه
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لا مظاهره أوثق من المشاوره و لا إیمان کالحیاء؛
تعاونی بهتر از مشورت نیست و ایمانی چون حیا نیست.
نهج الفصاحه
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رأس العقل بعد الإیمان باللَّه التّودّد إلی النّاس و ما یستغنی رجل عن مشوره و إنّ أهل المعروف فی الدّنیا هم أهل المعروف فی الآخره و إنّ أهل المنکر فی الدّنیاهم أهل المنکر فی الآخره؛
اساس عقل پس از ایمان به خدا دوستی با مردم است هیچ کس از مشورت بی نیاز نیست: نیکوکاران این جهان نیکوکاران آن جهانند و بدکاران این جهان بدکاران آن جهانند.
نهج الفصاحه
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
دعوا النّاس یصیب بعضهم من بعض فإن استنصح أحدکم أخاه فلینصحه؛
بگذارید مردم از یک دیگر فائده برند و وقتی یکی از شما از برادر خویش مشورت خواست رأی خوت را به او بگوید.
نهج الفصاحه
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حقّ المسلم علی المسلم ستّ: إذا لقیته فسلّم علیه و إذا دعاک فأجبه و إذا استنصحک فانصح له و إذا عطس فحمد اللَّه فشمّته و إذا مرض فعده و إذا مات فاتبعه؛
حق مسلمان بر مسلمان شش چیز است: وقتی او را دیدی، بر او سلام کن و وقتی تو را دعوت کرد، بپذیر و وقتی با تو مشورت کرد، رأی خود را به او بگو و همین که عطسه زد، عافیت باد بگو و همین که مریض شد، او را عیادت کن و همین که مرد، همراه جنازه اش برو.
نهج الفصاحه
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا استشار أحدکم أخاه فلیشر علیه؛
وقتی یکی از شما با برادر خود مشورت می کند، وی باید رأی خود را صریح بگوید.
نهج الفصاحه
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
امام کاظم علیه السلام :
مُشاوَرَهُ الْعاقِلِ النّاصِحِ یُمْنٌ وَ بَرَکَهٌ وَ رُشْدٌ وَ تَوفیقٌ مِنَ اللّه؛
مشورت با عاقلِ خیرخواه، خجستگی، برکت، رشد و توفیقی از سوی خداست.
(تحف العقول، ص 398 . )
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :
مُشاوَرَهُ الْعاقِلِ الناصِحِ رُشْدٌ وَیُمْنٌ وَتَوْفیقٌ مِنَ اللّه ِ فَإِذا أَشارَ عَلَیْکَ النّاصِحُ الْعاقِلُ فَإِیّاکَ وَالْخِلافَ فَإِنَّ فی ذلِکَ الْعَطَبَ؛
مشورت کردن با عاقِل خیرخواه مایه هدایت و میمنت است و توفیقی است از جانب خداوند، پس هرگاه خیرخواه عاقل تو را راهنمایی کرد، مبادا مخالفت کنی که موجب نابودی می شود.
محاسن، ج 2، ص 602، ح 25.
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
اِستَشِر فی أمرِک الَّذینَ یخشَونَ اللَّهَ؛
در کار خود، [فقط] با کسانی مشورت کن که از خدا می ترسند.
(تحف العقول، ص 293)
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
امام صادق علیه السلام :
مَنِ استَشارَ أخاهُ فَلَم یَنصَحْهُ مَحْضَ الرَّأیِ سَلَبَهُ اللّه رَأیَهُ ؛
هرکه با برادر خود مشورت کند و او خالصانه راهنماییش نکند ، خداوند اندیشه او را از وی بگیرد .
المحاسن : 2 / 438 / 2521 منتخب میزان الحکمه : 308
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام الصادق - علیه السلام - : لا تشاور أحمق، و لا تستعن بکذاب، و لا تثق بموده ملول، فإن الکذاب یقرب لک البعید ویبعد لک القریب و الأحمق یجهد لک نفسه ولا یبلغ ما ترید و الملول أوثق ما کنت به خذلک ... .
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: با احمق مشورت مکن و از دروغگو کمک مگیر و به دوستی آدم دل مرده تکیه مکن، زیرا دروغگو دور را نزدیک و نزدیک را دور در نظرت جلوه می دهد و احمق خودش را برای تو خسته می کند اما به آنچه می خواهی نمی رساندت و آدم دل مرده در زمانی که کاملا به او اعتماد داری، تنهایت می گذارد و در اوج ارتباطت با او، از تو می برد.
«تحف العقول، ص 316»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام الصادق - علیه السلام - : لا تکونن أول مشیر و إیاک والرأی الفطیر و تجنب ارتجال الکلام و لا تشر علی مستبد برأیه و لا علی وغد و لا علی متلون و لا علی لجوج و خف الله فی موافقه هوی المستشیر ... .
امام صادق - علیه السلام - فرمودند: در مشورت نخستین کسی مباش که نظر می دهد و از اظهار رأی خام و ناپخته بپرهیز و از ناسنجیده گویی دوری کن و طرف مشورت آدم خود رأی و سست اندیش و دمدمی مزاج و لجوج قرار مگیر و از خدا بترس و سعی نکن در مشورت مطابق میل و هوس مشورت کننده نظر دهی، زیرا که سعی در جلب رضایت او پستی است.
«بحار الأنوار, ج 72, ص 104»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام الصادق - علیه السلام - : إذا أردت أمرا فلا تشاور فیه أحدا حتی تشاور ربک، قال: قلت له: وکیف اشاور ربی؟ قال: تقول: أستخیر الله مائه مره، ثم تشاور الناس، فإن الله یجری لک الخیره علی لسان من أحب.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: هر گاه اراده کاری کردی، پیش از مشورت با پروردگارت با هیچ کس مشورت مکن. راوی می گوید: عرض کردم: چگونه با پروردگارم مشورت کنم؟ فرمودند: صد مرتبه می گویی: از خدا خیر (و راه درست) را می طلبم سپس با مردم مشورت می کنی در این صورت خداوند خیر و صلاح تو را بر زبان هر که دوست داشته باشد، جاری می سازد.
«مکارم الأخلاق، ج 2، ص 98»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام الرضا - علیه السلام - (لما ذکر عنده أبوه): کان عقله لا توازی به العقول و ربما شاور الاسود من سودانه، فقیل له: تشاور مثل هذا؟! فقال: إن الله تبارک وتعالی ربما فتح علی لسانه.
امام رضا - علیه السلام – (هنگامی که در حضور پدر بزرگوارش سخن به میان آمد)، فرمودند: هیچ خردی با خرد آن حضرت برابری نمی کرد با این حال گاه با یکی از غلامان سیاه خود مشورت می کرد به ایشان عرض شد: با چنین کسی مشورت می کنی؟ فرمودند: چه بسا که خدا تبارک و تعالی (نظر درست را) بر زبان او جاری کند.
«مکارم الأخلاق، ج 2، ص 99»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام الحسن علیه السلام : ما تشاور قوم إلا هدوا إلی رشدهم.
امام حسن علیه السّلام فرمودند: هیچ مردمی با هم مشورت نکردند مگر آن که راه درست (حل مشکلات) خود را پیدا کردند.
«تحف العقول، ص 233»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام الصادق علیه السلام : إن المشوره لا تکون إلا بحدودها الأربعه ... فأولها أن یکون الذی تشاوره عاقلا، والثانیه أن یکون حرا متدینا، والثالثه أن یکون صدیقا مواخیا ... .
امام صادق علیه السلام فرمودند: مشورت جز با حدود چهارگانه آن تحقق نپذیرد, نخستین حد آن این است که کسی که با او مشورت می کنی خردمند باشد، دوم این که آزاده و متدین باشد، سوم این که دوست و برادروار باشد و چهارم اینکه راز خود را به او بگویی و او به اندازه خودت از آن راز آگاه باشد، اما آن را بپوشاند و به کسی نگوید.
«مکارم الأخلاق، ج 2، ص 98»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال رسول الله صلی الله علیه و آله : لن یهلک امرؤ عن مشوره.
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمودند: هیچ انسانی از مشورت کردن نابود نمی شود.
«محاسن، ج 2، ص 436»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال رسول الله صلی الله علیه و آله : الحزم أن تستشیر ذا الرأی و تطیع أمره.
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمودند: دوراندیشی آن است که با صاحب نظر مشورت کنی و به نظر او عمل نمایی.
«بحار الأنوار، ج 75، ص 105»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال رسول الله صلی الله علیه و آله: لا مظاهره أوثق من المشاوره.
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمودند: هیچ پشتیبانی قابل اعتمادتر از مشورت نیست.
«محاسن، ج 2، ص 435»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال رسول الله صلی الله علیه و آله: من استشاره أخوه المؤمن فلم یمحضه النصیحه سلبه الله لبه.
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمودند: هر که برادر مؤمنش با وی مشورت کند و او صادقانه راهنماییش نکند، خداوند عقلش را از او بگیرد.
«بحار الأنوار، ج 75، ص 104»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال رسول الله صلی الله علیه و آله : مشاوره العاقل الناصح رشد ویمن وتوفیق من الله، فإذا أشار علیک الناصح العاقل فإیاک والخلاف، فإن فی ذلک العطب.
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمودند: مشورت کردن با خردمند خیرخواه، مایه هدایت و میمنت است و توفیقی است از جانب خداوند، پس هر گاه خیرخواه خردمند تو را راهنمایی کرد، مبادا مخالفت کنی که موجب نابودی می شود.
«محاسن، ج 2، ص 438»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال رسول الله صلی الله علیه و آله : تصدقوا علی أخیکم بعلم یرشده ورأی یسدده.
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمودند: با دانشی که برادر شما را راهنمایی می کند و با نظری که راه درست را به او نشان می دهد، به وی صدقه بدهید.
«بحار الأنوار، ج 75، ص 105»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال رسول الله صلی الله علیه و آله : من غش المسلمین فی مشوره فقد برئت منه.
رسول خدا صلّی الله علیه و آله فرمودند: هر که به مسلمانان در مشورتی خیانت کند، من از او بیزارم.
«عیون أخبار الرضا - علیه السلام -، ج 2، ص 66»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
مشورت در احادیث
قال الإمام علی علیه السلام : استشر عدوک العاقل، واحذر رأی صدیقک الجاهل.
امام علی علیه السّلام فرمودند: با دشمن دانای خود مشورت کن و از نظر دوست نادان خود بپرهیز.
«غرر الحکم، ح 2471»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام علی علیه السلام : لا تستشر الکذاب، فإنه کالسراب یقرب علیک البعید ویبعد علیک القریب.
امام علی علیه السّلام فرمودند: با دروغگو مشورت مکن، چون دروغگو، مانند سراب، دور را در نظرت نزدیک نشان می دهد و نزدیک را دور.
«غرر الحکم، ح 10351»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام علی علیه السلام : لا تشرکن فی رأیک جبانا، یضعفک عن الأمر و یعظم علیک ما لیس بعظیم.
امام علی علیه السّلام فرمودند: هرگز در اندیشه خود ترسو را شریک مگردان، که اراده تو را در انجام کارها به ضعف می کشاند و آنچه را که بزرگ نیست در نظرت بزرگ می نمایاند.
«غرر الحکم، ح 10349»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام علی علیه السلام : لا تدخلن فی مشورتک بخیلا، فیعدل بک عن القصد و یعدک الفقر.
امام علی علیه السّلام فرمودند: در مشورت خود بخیل را داخل مگردان که تو را از حق و میانه روی باز می دارد و از فقر می ترساند.
«غرر الحکم، ح 10348»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام علی علیه السلام : خیانه المستسلم والمستشیر من أفظع الامور، وأعظم الشرور، و موجب عذاب السعیر.
امام علی علیه السّلام فرمودند: خیانت کردن به فرد تسلیم شده و مشورت کننده، از شنیع ترین کارها و بزرگترین بدیها است و موجب عذاب آتش افروخته می شود.
«غرر الحکم، ح 5075»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام علی علیه السلام : لا یستغنی العاقل عن المشاوره.
امام علی علیه السّلام فرمودند: خردمند، از مشورت کردن بی نیاز نیست.
«غرر الحکم، ح 10693»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام علی علیه السلام : إذا أنکرت من عقلک شیئا فاقتد برأی عاقل یزیل ما أنکرته.
امام علی علیه السّلام فرمودند: هر گاه با فکر خود به جایی نرسیدی، از اندیشه خردمندی که مشکل تو را حل می کند پیروی کن.
«غرر الحکم، ح 4156»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام علی علیه السلام : ظلم المستشیر ظلم و خیانه.
امام علی علیه السّلام فرمودند: ستم کردن به مشورت کننده، هم ظلم است و هم خیانت.
«غرر الحکم، ح 6037»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
مشورت و مشاوره در روایات
قال الإمام علی علیه السلام : الاستشاره عین الهدایه، وقد خاطر من استغنی برأیه.
امام علی علیه السّلام فرمودند: مشورت کردن، دیده راهیابی است و کسی که به رأی و نظر خویش اکتفا کند، خود را به خطر افکنده است.
«نهج البلاغه، حکمت 211»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام علی علیه السلام : المشاوره راحه لک وتعب لغیرک.
امام علی علیه السّلام فرمودند: مشورت کردن، مایه راحتی تو و زحمت دیگری است.
«غرر الحکم، ح 1857»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام علی علیه السلام : المستشیر علی طرف النجاح.
امام علی علیه السّلام فرمودند: مشورت کننده، بر لبه پیروزی است.
«غرر الحکم، ح 1217»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام علی علیه السلام : المشوره تجلب لک صواب غیرک.
امام علی علیه السّلام فرمودند: مشورت کردن، اندیشه های درست دیگران را برای تو کسب می کند.
«غرر الحکم، ح 1509»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام علی علیه السلام : شاور فی امورک الذین یخشون الله ترشد.
امام علی علیه السّلام فرمودند: در کارهای خود با افراد خدا ترس مشورت کن، تا راه درست را بیابی.
«غرر الحکم، ح 5756»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام زین العابدین علیه السلام : حق المستشیر إن علمت أن له رأیا أشرت علیه، وإن لم تعلم أرشدته إلی من یعلم.
امام سجاد علیه السّلام فرمودند: حقّ مشورت کننده این است، که اگر برای راهنمایی او نظری داری، راهنماییش کنی و اگر اطلاعی نداشته باشی او را به کسی که (در آن زمینه) آگاهی دارد، راهنمایی کنی.
«الخصال، ص 570»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
حدیث در مورد مشورت از امام علی ع
قال الإمام علی علیه السلام : شاور ذوی العقول، تأمن الزلل والندم.
امام علی علیه السّلام فرمودند: با خردمندان مشورت کن، تا از لغزش و پشیمانی در امان مانی.
«غرر الحکم، ح 5755»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام علی علیه السلام : بعثنی رسول الله صلی الله علیه و آله علی الیمن، فقال و هو یوصینی: یا علی ما حار من استخار و لا ندم من استشار.
امام علی علیه السّلام فرمودند: رسول خدا صلّی الله علیه و آله مرا به (امارت) یمن فرستاد و به من سفارش کرد: ای علی! کسی که از خدا طلب خیر کرد, سرگردان نشد و کسی که مشورت نمود, پشیمان نگشت.
«أمالی شیخ طوسی، ص 136»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
قال الإمام علی علیه السلام : المستشیر متحصن من السقط.
امام علی علیه السّلام فرمودند: کسی که مشورت کند، از لغزیدن در خطاها مصون می ماند.
«غرر الحکم، ح 1207»
🔹🔸🔹🔸🔹🔸
امام علی علیه السلام می فرمایند :
مَنْ شاوَرَ ذَوِی الْعُقولِ اسْتَضاءَ بِاَنْوارِ الْعُقولِ؛
هر کس با عقلا مشورت کند، از نور عقل ها بهره می برد.
غررالحکم، ح 8634
🔹🔸🔹🔸🔹🔸