حدیث در مورد مدارا

بسم الله الرحمن الرحیم

رسول اکرم صلی الله علیه و آله :

أَمَرَنی رَبّی بِمُداراهِ النّاسِ کَما أَمَرَنی بِأَداءِ الفَرائِضِ؛

پروردگارم، همان گونه که مرا به انجام واجبات فرمان داده، به مدارا کردن با مردم نیز فرمان داده است.

کافی(ط-الاسلامیه) ج2، ص117، ح4

رسول اکرم صلی الله علیه و آله :

مَن أُعطِیَ حَظَّهُ مِنَ الرِّفقٍ فَقَد أُعطِیَ حَظَّهُ مِن خَیرِ الدُّنیا و َالآخِرَهِ؛

هر کس را که بهره ای از مدارا داده اند، بدون شک بهره اش را از خیر دنیا و آخرت داده اند.

نهج الفصاحه ص738 ، ح2838

# حدیث با موضوع مدارا

رسول اکرم صلی الله علیه و آله :

إِنَّ الانبیاءَ إِنَّما فَضَّلَهُمُ اللّه عَلی خَلقِهِ بِشِدَّهِ مُداراتِهِم لأَعداءِ دینِ اللّه و َحُسنِ تَقیَّتِهِم لأَجلِ إِخوانِهِم فِی اللّه ؛

خداوند از این رو پیامبران را بر دیگر مردمان برتری داد که با دشمنان دین خدا بسیار با مدارا رفتار می کردند و برای حفظ برادران همکیش خود نیکو تقیه می کردند.

بحارالأنوار(ط-بیروت) ج72، ص401، ح42

امام حسین علیه السلام :

مَن أَحجَمَ عَنِ الرَّایِ وَعَیِیَت بِهِ الحِیَلُ کانَ الرِّفقَ مِفتاحُهُ؛

هر کس فکرش به جایی نرسد و راه تدبیر بر او بسته شود، کلیدش مداراست.

اعلام الدین فی صفات المومنین ص298 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج75، ص128، ح11

امام صادق علیه السلام :

فی قَولِهِ تَعالی (وَقولوا لِلنَّاسِ حُسنا) - : أی لِلنّاسِ کُلِّهِم مُؤمِنِهِم وَ مُخالِفِهِم ، أَمَّا المُؤمِنونَ فَیَبسُطُ لَهُم وَجهَهُ ، وَ أَمَّا المُخالِفونَ فَیُکَلِّمُهُم
بِالمُداراهِ لاِجتِذابِهِم إِلَی الایمانِ ، فَإِنَّهُ بِأَیسَرَ مِن ذلِکَ یَکُفُّ شُرورَهُم عَن نَفسِهِ ، و عَن إخوانِهِ المُؤمِنینَ؛

درباره آیه (و با مردم سخن نیکو گویید) فرمود: مقصود همه مردمان اعم از مؤمن و کافر است. اما با مؤمنان باید گشاده رو بود و اما با کافران باید به نرمی و مدارا سخن گفت، تا به سوی ایمان کشیده شوند و کمترین ثمرش این است که خود و برادران مؤمنش را از گزند آنان مصون می دارد.

مرآه العقول ج9 ، ص5 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج72، ص401، ح42

(شبیه این حدیث در مستدرک الوسائل و مستنبط المسایل ج 12، ص 261 ، ح14061)

امام علی علیه السلام :

دَارِ النَّاسَ تَأْمَنْ غَوَائِلَهُمْ وَ تَسْلَمْ مِنْ مَکَایِدِهِم

با مردم مدارا کن، تا از گزندهایشان در امان باشی و از نیرنگهایشان سالم بمانی.

تصنیف غرر الحکم و درر الکلم ص445 ، ح10179

رسول اکرم صلی الله علیه و آله :

اِنَّ فِی الرِّفقِ الزّیادَهَ وَ البَرَکَهَ وَ مَن یُحرَمِ الرِّفقُ یُحرَمِ الخَیرَ؛

در مدارا، فزونی و برکت است، و هر کس از مدارا محروم باشد، از خیر، محروم شده است.

کافی(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 119، ح 7

رسول اکرم صلی الله علیه و آله :

لا یَأمُرُ بِالمَعروفِ و َلا یَنهی عَنِ المُنکَرِ إلاّ مَن کانَ فیهِ ثَلاثُ خِصالٍ : رَفیقٌ بِما یَأمُرُ بِهِ رَفیقٌ فیما یَنهی عَنهُ ، عَدلٌ فیما یَأمُرُ بِهِ عَدلٌ فیما یَنهی عَنهُ، عالِمٌ بِما یَأمُرُ بِهِ عالِمٌ بِما یَنهی عَنهُ؛

امر به معروف و نهی از منکر نکند مگر کسی که سه خصلت در او باشد: در امر و نهی خود مدارا کند، در امر و نهی خود میانه روی نماید و به آنچه امر
و نهی می کند، دانا باشد.

نوادر (راوندی) ص21 - بحارالأنوار(ط-بیروت)ج97، ص87، ح64

امام علی علیه السلام :

عَلَیکَ بِمُداراهِ النّاسِ وَ اِکْرامِ الْعُلَماءِ وَ الصَّفْحِ عَنْ زَلاّتِ الاِخْوانِ فَقَدْ اَدَّبَکَ سَیِّدُ الاَوَّلینَ وَ الآْخِرینَ بِقَولِهِ صلی الله علیه و آله : اُعْفُ عَمَّنْ ظَ-لَمَکَ وَ صِلْ مَنْ قَطَعَکَ وَ اَعْطِ مَنْ حَرَمَکَ ؛

تو را سفارش می کنم به مدارای با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دینی)؛ چرا که سرور اولین و آخرین، تو را چنین ادب آموخته و فرموده است : «گذشت کن از کسی که به تو ظلم کرده ، رابطه برقرار کن با کسی که با تو قطع رابطه کرده و عطا کن به کسی که از تو دریغ نموده است».

بحار الانوار(ط-بیروت) ج75 ، ص71 ، ح34

پیامبر صلی الله علیه و آله :

اِنّا اُمِرْنا مَعاشِرَ الاَنْبیاءِ بِمُداراهِ النّاسِ، کَما اُمِرْنا بِاِقامَهِ الفَرائِضِ؛

ما پیامبران، همان گونه که به برپا داشتن واجبات مأمور شده ایم، به مدارا کردن با مردم نیز مأمور شده ایم.

امالی (طوسی) ص 521 ، ح1150

پیامبر صلی الله علیه و آله :

مَنْ حُرِمَ الرِّفْقَ فَقَدْ حُرِمَ الْخَیْرَ کُلَّهُ؛

هر کس از
مدارا بی بهره باشد، از همه خوبی ها بی بهره مانده است.

تحف العقول ص49 - نهج الفصاحه ص775 ، ح 3057

# حدیث درباره مدارا کردن

امام باقر علیه السلام :

لَو یَعلَمُ السّائِلُ ما فی المَسألَهِ ما سالَ أحَدٌ أحَداً وَ لَو یَعلَمُ المَسئولُ ما فی المَنع ما مَنَعَ أحَدٌا أحَداً؛

اگر سائل می دانست که در درخواست چه چیزی نهفته است هرگز کسی از دیگری چیزی درخواست نمی کرد و اگر کسی که از او چیزی درخواست شده می دانست که در ناامید کردن چه چیزی نهفته است هرگز کسی دیگری را ناامید برنمی گرداند.

تحف العقول ص300 - بحار الانوار(ط-بیروت) ج75، ص180

امام محمد باقر علیه السلام:

اِنَّ لِکُلِّ شَیءٍ قُفلاً وَ قُفلُ الایمانِ الرِّفقُ؛
هر چیزی قفلی دارد و قفل ایمان مدارا کردن و نرمی است.

کافی (ط-الاسلامیه) ج2 ، ص118 ، ح1

امام صادق علیه السلام:

إنَ اللهَ رَفیقٌ یُحِبُّ الرّفقَ و یُعینُ عَلَیهِ؛

خداوند با اهل مدارا است و مدارا را دوست دارد و (آدمی را) بر مدارا یاری می کند.

وسایل الشیعه ج15 ، ص271 ، ح20489

امام سجاد علیه السلام:

کَفّ الْأذی مِن کَمالِ الْعَقلِ و فِیهِ راحَهٌ لِلبَدَنِ عاجِلاً و آجِلاً؛

خودداری از آزار دیگران، نشانه کمال خرد و مایه آسایش دو گیتی است

تحف العقول ص 283

امام حسین علیه السلام:

إنَّ حَوائِجَ الناسِ إلَیکم مِن نِعَمِ اللهِ عَلَیکم فَلا تَمَلّوا النِّعَمَ

نیاز مردم به شما از نعمتهای خدا بر شما است. از این نعمت ها خسته و بیزار نباشید

نزهه الناظر و تنبیه الخاطر ص81 ، ح6 - بحارالانوار(ط-بیروت) ج71 ، ص318 ، ح 80

رسول اکرم صلی الله علیه و آله :

إنَّ اللّه یُحِبُّ الرِّفقَ وَ یُعینُ عَلَیهِ؛

خداوند مدارا را دوست دارد و انسان را بر انجام آن یاری می کند.

کافی(ط-الاسلامیه) ج2، ص120، ح12

پیامبر صلی الله علیه و آله :

رَاْسُ الْعَقْلِ بَعْدَ الاْیمانِ بِاللّه ِ مُداراهُ النّاسِ فی غَیْرِ تَرْکِ حَقٍّ؛

کمال عقل پس از ایمان به خدا، مدارا کردن با مردم است به شرط آن که حق، ترک نشود.

تحف العقول ص 42

امام علی علیه السلام :

لَیسَ الحَکیمُ مَن لَم یُدارِ مَن لا یَجِدُ بُدّا مِن مُداراتِهِ؛

حکیم نیست آن کس که مدارا نکند با کسی که چاره ای جز مدارا کردن با او نیست.

تحف العقول ص218 - بحارالأنوار(ط-بیروت) ج75، ص57، ح121

رسول اکرم صلی الله علیه و آله :

أَعقَلُ النّاسِ أَشَدُّهُم مُداراهً لِلنّاسِ؛

عاقل ترین مردم کسی است که بیشتر با مردم مدارا کند.

ن لایحضره الفقیه ج4، ص395، ح5840

امام صادق علیه السلام :

کَمالُ الاَدَبِ وَ الْمُروءَهِ سَبْعُ خِصالٍ : اَلْعَقلُ وَ الْحِلْمُ ، وَالصَّبْرُ ، وَالرِّفْقُ ، وَالصَّمْتُ ، وَحُسْنُ الْخُلْقِ وَ الْمُداراهُ؛

کمال ادب و مروت در هفت چیز است: عقل، بردباری، صبر، ملایمت، سکوت، خوش اخلاقی و مدارا.

معدن الجواهر و ریاضه الخواطر ص59

رسول اکرم صلی الله علیه و آله :

ما کانَ الرِّفقُ فی شَیءٍ إِلاّ زانَهُ؛

مدارا با چیزی همراه نشد مگر آن که آن را زینت بخشید.

تحف العقول ص 47